Projekat rekonstrukcije Biesbosch muzejskog ostrva je arhitektura koja u svojoj suštini sadrži četiri grčka elementa i postavlja fokus na zatvaranje ciklusa energije, vode i prirodnih sirovina što je ekološki čin, ali i estetski otklon od stvaranja zgrade trenutnog sjaja.
Arhitektonski biro: Studio Marco Vermeulen, Roterdam
Dizajn enterijera: Verberne, Asten and Xylos, Roterdam
Zeleni krov i pejzažno uređenje: Van Helvoirt, Berkel-Enschot
Dizajn izložbi: Studio Joyce Langezaal, Roterdam
Klijent: Biesbosch Museum, Werkendam, Holandija
Lokacija: De Hilweg 2, 4251 MT Werkendam, Holandija
Program: Institucija, kultura
Konstrukcija: Renoviranje / novogradnja
Površina: 2336 m² (renoviranje 1000 m²)
Ključni datumi: Otvaranje muzeja: Jun 2015. ; Otvaranje Biesbosch iskustva: Avgust 2016.
Fotografije: Ronald Tillerman
Poput drevnih piramida pokrivenih travom, skulptoralni land-art objekat, utisnut u močvarni pejzaž modifikovanog ostrvca, u kome se preklapaju realne slike i odrazi u vodi, uspostavlja vezu i ritmički red sa mestom, repeticijom i povezivanjem heksagonalnih prostornih jedinica.
Kako je muzej uvodna tema Nacionalnog parka Biesbosch, svetilišta prirode južne Holandije, projekat renoviranja je zahtevao osetljivost prema istorijskom nasleđu zemlje koja je morala kopno da oduzme od vode. Transformacija muzeja je ostvarena gotovo bezgrešnom restauracijom izvornih muzejskih paviljona, isecanjem triangularne krovne fenestracije i dodavanjem novoizgrađenog aneksa koji se otvara prema pejzažu.
Staro i novo, ujedinjeni uz prostorni kontinuum pokriven travama, formiraju minijaturni krajolik sačinjen od brda, staza i potoka. Zbog specifične topografije i istorije otimanja kopna od vode, nacionalnim programom za zaštitu od poplava, 4450 hektara poldera lokaliteta je pretvoreno u oblast retencije vode. Topografskom manipulacijom je dobijeno veštačko ostrvo na kome se muzej nalazi.
Projektom renoviranja su obnovljeni postojeći heksagonalni paviljoni, pri čemu su fasade, krovovi i krovne konstrukcije zadržane u velikoj meri, dok su za muzejske kancelarije, Holandsku komisiju šumarstva i Odbor parka dodati nivoi na tri paviljona, i izbušeni triangularni krovni svetlarnici. U ovom delu muzeja se nalaze, pored potpuno obnovljene stalne izložbe istorije regiona: biblioteka, višenamenski bioskop, muzejska prodavnica i ulazna zona sa recepcijom.
PRIZEMLJE, SPRAT I KROV – POPIS PROSTORIJA:
2. WC
3. Garderoba
4. Informacije / Ulaznice (biletarnica)
5. Muzejska prodavnica
6. Kuhinja
7. Restoran
8. Arhiva
9. Ostava / Skladište
10. Ribnjak
11. Privremena izložba / postavka
12. Bioskop
13. Biblioteka / Konferencijska sala
14. Terasa
15. Poplava Svete Elizabete
16. Ribolov
17. Kultivacija rogoza i trske
18. Kultivacija vrbe
19. Agrikultura
20. Bezbednost voda (zaštita voda)
21. Priroda i slobodno vreme
22. Biesbosch iskustvo
23. Turistički brod
24. Vidikovac
25. Kancelarijski prostor
Proširenje muzeja novim krilom površine 1000 m² je aneksirano na jugozapadnom delu objekta. Nastala forma je posledica konguracije postojećeg objekta i okruženja; ona je, s jedne strane, brana koja zatvara prostor u celinu, ali sa fasadom obimne fenestracije od termički rezistentnog stakla, ne prekidajući prostor i ne ograničavajući vizuru, ulazi u okružujući pejzaž.
Istovremeno, preko kaskadnog kanala voda ulazi u ribnjak, koji je smešten u svetlom poligonalno izlomljenom enterijeru, u kome se nalazi i privremena izložbena postavka savremene umetnosti, kao i organska kuhinja sa restoranom. Ovde voda i staklo imaju slično dejstvo, u smislu transformacije prostora i emfatičkog indikatora, nešto što podseća na ekspresiju Bruno Taut-a.
Enterijer, formulisan eksplozijom linija i uglova, gde zidovi i tavanice čine dramatično izlomljeni liminalni prostor, prilagođen je izložbenoj postavci. Zidovi i plafoni, od uglačanog gips maltera na gips-kartonskoj ploči sa berglasom, u kružnim otvorima variranih prečnika, imaju ugrađenu ambijentalnu rasvetu. Betonski podovi su liveni i homogeni. Nameštaj je namenski, minimalistički i ne dominira prostorom, osim pojedinih akcenata kao što su sto u biblioteci / konferencijskoj sali u formi Moneovog lokvanja, i garniture za sedenje pokrivene travom u okviru trajne izložbene postavke Agrikultura.
1. Krovna konstrukcija:
30 mm treset u biorazgradivim kesama sa semenom trave
70 mm bitumenozni supstrat, ojačan staklenim vlaknima, otporan na korenje
2. 160 mm postojeći sendvič panel:
120 mm izolacija između lesonita 25+15mm
3. 240 mm postojeća čelična I–greda
4. Gipsani malter, uglačan
12.5 mm gips ploča
parna brana
50 mm zvučna izolacija između čeličnih profila
5. Gipsani malter, uglačan
12.5 mm gips ploča
15 mm spregnuta ploča
40 mm izolacije (kamena mineralna vuna) između 75mm noseće konstrukcije
6. 300 mm postojeći porozni beton
2 sloja bitumenske folije
30 mm vezač
XPS termoizolacioni blok
7. Postojeća podna konstrukcija:
50 mm košuljica sa podnim grejanjem
50 mm armirano betonska ploča
250 mm prefabrikovana armirano betonska jedinica
8. 350/500 mm postojeći temelj
9. 75/175 mm drvena greda
18 mm višeslojna daska
10. 50 mm grubi šljunak sa bitumenskom vodonepropusnom folijom
11. 100/100 mm strukturalna čelična cev zavarena na postojeću strukturu
12. 18 mm višeslojna daska
140 mm lanena izolacija između 75/175 mm drvenih greda
parna brana
9 mm višeslojna daska
RESTORAN, IZLOŽBA / BIBLIOTEKA / KANCELARIJSKI PROSTOR
1. 30 mm treset u biorazgradivim kesama sa semenom trave
70 mm supstrat
bitumenozni supstrat, ojačan staklenim vlaknima, otporan na korenje
18 mm višeslojna daska
221 mm lanena izolacija između 96/221 mm drvenih greda
parna brana
9 mm višeslojna daska
2. 12.5 mm gips ploča sa fiberglasom
75 mm izolacije (kamena mineralna vuna) između čeličnih stubova
3. Stub: 100/200 mm čelična cev
4. Dvostruko staklo: 6 + 12 + 6 mm sa stop sol slojem, u aluminijumskom ramu
5. 50 mm košuljica sa podnim grejanjem
25 mm izolacija
50 mm betonski premaz
250 mm ošupljena armirano betonska ploča
120 mm izolacija
6. Bazen: poliuretanski premaz
2 x 100/370 mm veštački kamen
bitumenska folija
50 mm grubi šljunak sa vodom
7. 350/500 mm postojeći temelj
8. 30 mm treset u biorazgradivim kesama sa semenom trave
70 mm supstrat
bitumenizirani sendvič panel: 130 mm čelični lim sa aluminijum-cink premazom
9. 160 mm čelična I-greda
10. 120 mm čelična I-greda
11. Dvostruko staklo: 6 + 12 + 6 mm u aluminijumskom ramu
12. 4 mm linoleum
18 mm višeslojna daska
96/221 mm drvena greda
240 mm postojeća čelična I-greda (IPE)
75 mm izolacije (kamena mineralna vuna) između čeličnih stubova
2 x 12.5 mm gips ploča
gipsani malter, uglačan
13. 100/100 mm strukturalna čelična cev zavarena na postojeću strukturu
14. 180 mm čelična I-greda (HEA)
15. 550 mm čelična I-greda (IPE)
KROVOVI – BREGOVI
Ekstenzivni krovovi – bregovi, pokriveni slojem od trave i biljaka, dodaju ekološku vrednost projektu, ali i estetsku, manifestujući se u okružujućem pejzažu. Njihovi zavoji usmeravaju prema avanturističkoj planinskoj stazi i vidikovcu, gde se nebo i voda, vrba i vetar, spajaju da bi stvorili dubinu vazdušne perspektive.
Muzejsko ostrvo je finalizovano dizajniranim vodenim igralištem (Biesbosch iskustvo), slatkovodnim plimskim parkom koji se snabdeva rečnom vodom iz novoiskopanog potoka.
Ovaj minijaturni model Biesbosch-a, sa polderima, nasipima i potocima, objašnjava funkciju upravljanja vodama u okviru polučasovnog ciklusa promene vodostaja
od izuzetno niskih do izuzetno visokih. Posetioci mogu da se zabave manipulacijama vodenog toka.
Na drugoj obali reke nalazi se živi muzej, koji formiraju „griend“ vrbe. On nudi zamrznute slike prošlosti: mamac za patke, kolibu od vrbe i trske i dabrovu jazbinu.
1. Reciklirana čelična konstrukcija i krovni paneli
2. Zeleni krov
3. Filter za prečišćavanje vode (vrba)
4. Zid prizemlja kao toplotni bafer
5. Podno grejanje/hlađenje
6. Kotao na bazi biomase
7. Rečno hlađenje
8. Stop sol staklo (solarno rezistentno dvostruko staklo)
9. Generator struje (vodeni točak)
10. Lokalna vrba za grejač na biomasu
11. Lokalna voda i hrana za restoran
U duhu mesta i svrhe, projekat rekonstrukcije je kompozicija arhitekture i pejzažne arhitekture, koja, uspostavljajući tihu integraciju projekta i pejzaža, promoviše ekološku svest i odgovornost prema okolini. Da bi se zadovoljio ekološki imperativ, novo krilo i postojeći volumen su projektovani sa ciljem smanjenja potrošnje energije. Stakleni front na izgrađenom aneksu je opremljen dvostrukim termoizolacionim staklom najnovije generacije, (6+12+6 mm, sa stop sol slojem, u aluminijumskom ramu) koje eliminiše potrebu za zasenčenjima. Otkopi na severozapadnoj strani objekta i zeleni krovovi služe kao dodatna izolacija i toplotni bafer. U hladnim danima, kotao na biomasu zagreva zgradu preko sistema podnog grejanja. U toplim danima, kroz isti cevovod se propušta rečna voda i vrši hlađenje. Sanitarne otpadne vode se prečišćavaju kroz filter od vrbe (prvi urađen u Holandiji od pruća autohtone vrbe). Vrbe apsorbuju iz vode otpadne materije, između ostalog azot i fosfate, koji za njih deluju kao nutrijenti. Prečišćena voda se zatim ispušta u susedno močvarno područje, odakle se uliva u reku. Kada se vrbe iseku i osuše, drvo se koristi kao gorivo u peći na biomasu za zagrevanje muzeja, ili u druge svrhe.
Pored toga, muzej koristi mnoge dostupne resurse za meni i piće u restoranu, kao i ljudske resurse, programu posvećenih volontera. Takođe, region ima bogatu istoriju u uzgoju i preradi prirodnih materijala, pa je većina izložbenih postavki u starom i novom delu napravljena od istih. U težnji da se povrate nestale vrste riba, losos i kečiga, otvorena je brana da bi se prečišćavala rečna voda i dizajniran je unutrašnji ribnjak u restoranu. Svi sprovedeni postupci legitimišu ovaj projekat kao ekološki, po najvišim standardima.
Projekat rekonstrukcije Biesbosch muzejskog ostrva je arhitektura koja u svojoj suštini sadrži četiri grčka elementa i postavlja fokus na zatvaranje ciklusa energije, vode i prirodnih sirovina što je ekološki čin, ali i estetski otklon od stvaranja zgrade trenutnog sjaja. Skladište sećanja treba da prihvati uspomenu mesta i pamćenje vode. Stvaranjem delikatne veze između objekta i mesta nije projektovan samo prostor, već i vreme.
Pripremila: Mina Uverić, m.i.a.