Objekat: St. Trinitatis, Catholic Priory Church (katolička manastirska crkva St. Trinitatis u Lajpcigu)
Arhitektonski biro: Schulz und Schulz, Lajpcig
Glavne arhitekte: Prof. Ansgar Schulz, Prof. Benedikt Schulz
Inženjering konstrukcije: Seeberger Friedl Planungsgesellschaft, Minhen, Büro für Baustatik Benno, Dominik und Mathias Förtsch, Lajpcig
Inženjering akustike: Müller-BBM GmbH, Drezden
Prirodni kamen: Vereinigte Porphyrbrüche auf dem Rochlitzer Berge GmbH, Rohlic
Prirodni kamen – fasada: F.X. Rauch GmbH & Co.
Prirodni kamen – podna obloga: TRACO GmbH, Bad Langenzalca
Art departman za uređenje liturgijske zone: Jorge Pardo, Los Anđeles
Art departman za prozore crkve: Falk Haberkorn, Lajpcig
Inženjering rasvete: Peter Andres Beratende Ingenieure für Lichtplanung, Hamburg
Fizika i održivi razvoj: Michael Lange Ingenieurg. mbH, Berlin, ee concept GmbH, Darmštat
Klijent: Katholic Propsteipfarrei St. Trinitatis, Leipzig
Lokacija: Nonnenmühlgasse 2, 04107 Lajpcig, Nemačka
Program: Sakralna arhitektura
Površina objekta: 5 500 m2
Realizacija projekta: 2012. – 2015. g.
Fotografije: Simon Menges
Nova crkva, formulisana kao uzbudljiva trijada, postavljena na prominentnoj triangularnojparceli u kontrapunktu sa istorijskom zgradom Gradske skupštine, redukovanim i snažnim rečnikom arhitektonske forme, u kojoj uspomene mesta borave u detaljima, uspostavljajući uklapanje i geometrijsku sređenost konteksta bez upotrebe citata, postaje predlog za novi urbanizam nezaposednutih područja centralne zone gradskog organizma. Izložena na celoj površini lokacije, struktura naglašeno velikih raspona ostavlja utisak monolitne forme u kojoj je između suprotstavljenih polova transverzalnog pružanja objekta i vitkog, 50 m visokog, crkvenog tornja, otvoreno, poput antičke agore, parohijsko dvorište, kao optički i scenografski fokus i
najsnažniji događaj projekta, čija participativna arhitektura, manifestujući dostojanstvo, snagu, jednostavnost, čistoću i sirovost, donosi složeno iskustvo prostora upletenih u metaboličku zajednicu specifične hijerarhije, počevši od crkvene sale smeštene na istočnoj strani volumena, u koji je centralno usečen prezviterijum u jukstapoziciji sa sakristijom i kapelom prema jugu.
Zapadni deo ovog ansambla sadrži zajedničku trpezariju i kancelarijske prostore verske zajednice dok su na spratu stacionirani stanovi za sveštenike i gostinjski apartman.
Visinski klimaks je ostvaren crkvenim tornjem sa zvonikom. Spajajući različitosti na smirujući način, unutrašnja konfiguracija crkve, sa 14 m visokom tavanicom, monumentalnim svetlarnikom na
visini od 22 m i upadljivo oskudnim enterijerom sa jednostavnim drvenim klupama, postavljenim oko oltara u formaciji slova V, ostvaruje transcedentnu dimenziju projekta kao posledicu međudejstva svetlosti, prostora i materijala. Promenljiva zenitalna svetlost, koja se sliva iz svetlarnika, i veliki prozor u prizemlju, kao interfejs između sakralnog i profanog, na kome se projektuju zapisi iz Starog i Novog zaveta (dizajn Falk Haberkorn), definišu atmosferu otvorenog prostora kod koga su eliminisane liturgijske particije, a oltar otvoren kao multidimenzioni fleksibilni
prostor, čija denivelacija dozvoljava optimalne vizuelne perspektive. Postavljen na zadnjem delu oltara, veliki grčki krst (dizajn Jorge Pardo), urezan kao negativ na suprotnom zidu iznad galerije za orgulje i hor, otvara crkvenu salu svetlosti zalazećeg sunca.
Ulazna zona u prezviterijum je formulisana pomoću konzolnih zidanih greda bez dilatacionih spojnica, koje, raspete između suprotnih strana crkvenog sklopa, grade most. Robustni fasadni omotač je dobijen horizontalnim slaganjem slojeva lokalnog vulkanskog kamena različitih visina, Rohlic porfirnog tufa, koji kao tradicionalni materijal ima posebnu emotivnu vrednost.
Doživljaj ekspresivnosti fakture površina je više od ornamenta, jer kamen kao homogena envelopa definiše skulptoralnu formu, kod koje horizontalno projektovani, recidirani, visinski varirani i po određenom obrascu ujedinjeni slojevi, utiskuju stratifikaciju sa efektom izrastanja iz zemlje. Korišćen kamen grube površinske strukture, kao go materijal osetljiv na dodir, omogućava
da se građevina oseti direktno. Urezani krst od svetla na zapadnoj fasadi, integrisan u vertikalnoj mreži kamenog pletiva, kao praznina u masi proizvodi vezujuće polje energije duhovnog i mentalnog dejstva arhitekture.
Filtriranje tradicije kroz asortiman preovlađujućeg materijala proizvodi asketizam i tenziju i izražava snagu novog arhitektonskog izraza koji podrazumeva kompleksan inženjering. Raslojavanje kamenih blokova je posledica konstruktivnog sistema rešetke zasnovane na umnošku od 17 cm, pri čemu su tri sloja, visina 8.5 cm, 17 cm i 25.5 cm, postavljeni u iregularnim vezama. Različite dužine kamenih blokova, od 60 do 90 cm, su rezultat dimenzija sirovog materijala, mogućnosti njegovog rezanja i uklapanja u konstruktivna pravila veza i spojeva. Variranjem visina slojeva i inkrementacijom od 2 cm po dubini (slojevi porfirnog tufa imaju debljine od 12, 14 i 16 cm), ostvaren je trodimenzionalni efekat fasade.
Na konstruktivni sistem punog fasadnog zida sa nivelacionim slojem od 18 mm, koji kompenzuje tolerancije u envelopi, i izolacionim slojem od 18 cm staklene pene (foamglass), instalirana je ventilisana fasada. Bočna ventilisana fasada sa oblogama najvećeg formata dimenzija 4 x 25.5 x 109 cm, obezbeđena je anker vezačima sa rasponima od ¼ dužih strana armirano betonskih ploča. Konzolno pričvršćenje i suspenzija sa donje strane ploče je sprovedeno postavljanjem ugaonika između fasade i tavanice. Za obezbeđenje od sila udara i sukcije vetrova, kamena obloga je ojačana standardnim vezama za ošupljene zidove. U cilju stvaranja termo prekida između kamene fasade i noseće armirano betonske konstrukcije, u noseći zid su inkorporirane dilatacione spojnice, vertikalne u intervalu od 5 m i horizontalne u intervalu od 4.8 m. Imajući u vidu nepravilnu vezu, u svrhu termalne separacije u omotaču je kao konstruktivna neophodnost integrisan trajno elastični dilatacioni spoj, vizuelno sličan fugama fasadnog maltera.
Ostvarena minimalističkim pristupom detaljima, homogena fasada se manifestuje i na parapetu ograde koji je obodno obložen kamenim pločama, što je primenjeno i na spojevima crkvene fasade i tornja, kao i pete fasade – krova. Za spojeve između sučeljenih kamenih elemenata ostavljene su otvorene veze, uz postavljanje hidroizolacionog sloja ispod kamene obloge, osigurane navojnicama i završnim kapama. Peta fasada – ravan krov, prekrivena je agregatom porfira u varirajućem opsegu od 16 do 32 mm. Da bi se naglasio skulptoralni kvalitet, objekat poseduje i šestu fasadu,
što je u ovom slučaju naličje konzolnog nosača oslonjenog na crkvu sa dve mostolike strukture, čija je završna obrada od istog materijala izvedena kao tranzicioni prelaz ka istovetno obloženoj suspendovanoj fasadi. Semantički aspekt projekta, reflektujući grčki krst suprotstavljen oltarskom, uspostavlja interakciju punog i praznog, ali i upliv svetlosti kroz ugrađeno satenski finiširano staklo. Podešene na osnovu lejera omotača, dimenzije krsta su 34 x 34 cm, sa centralno naglašeno subverzijom staklenih površina.
Fasada crkvenog tornja sa zvonikom je trostrano otvorena u formi luvri, dok su na četvrtoj strani instalirane fotonaponske ćelije. Podnožje grade neizolovani betonski zidovi, koji se u gornjim slojevima transformišu u stubove. Luvre kao konstruktivni elementi su u ovoj zoni osigurane horizontalnom čeličnom nosećom konstrukcijom, na način da su obložene kamenom dimenzija 8 x 24 x 108.5 cm, bez malterisanja sučeljenih zidova, a u cilju neutralisanja termičkih dilatacija kamena. Akustički aspekt projekta je ostvaren zvučnom izolacijom fasadnih otvora primenom bafer sistema u formi dvostruke fasade sa pregradnim pločama, koje postavljene u ravni fasade neutrališu buku i naglašavaju singularitet envelope. Konstruktivno, ploče su oivičene emajlom i učvršćene
u čelične okvire L i Z – profila, iznad kojih je konzolno podržan ventilisani noseći zid, a ceo konstruktivni sistem maskiran aluminijumskim ramom koji funkcioniše kao kućište u konvencionalnim prozorima.
Kao tranzicioni element prema kamenoj fasadi, ram je bočnim stranama prilagođen promenljivim projekcijama kamena, dok mu je u donjoj zoni priključen kanal za odlivanje vode i ventilaciju.
Na izlivenom paltou, 50 cm iznad tla, u rastućem nagibu lokaliteta od zapada prema istoku, granitni temelj sa teksturom porfirnog tufa je upisan u porozni, meki i ranjivi kamen fasade. Da bi se postigla strukturna homogenizacija, granit je tretiran istim alatima kao kamen i beton.
Za izgradnju crkve kao ekološkog modela održivosti i izdržljivosti, važni su aspekti planiranje i izbor materijala, pa je kao osnovni materijal izabran porfirni tuf, koji pored ekološkog, zadovoljava i
estetske i kriterijume tradicije. Sve komponente konstruktivnog sistema su izolovane iznad zakonskih standarda. Grejanje i hlađenje objekta je realizovano postavljanjem geotermalnih pumpi sa 18 sondi na dubini od 140 m, i jednom sondom na dubini od 100 m. Dva fotonaponska sistema, od kojih je jedan od 144 fotonaponskih modula instaliran na južnoj strani crkvenog tornja, a drugi od 208 fotonaponskih modula postavljen na 333 m2 površine krova, imaju nominalnu snagu od 54 kW, na osnovu čega se generiše 40% potrebne električne energije.
Sažimajući tradiciju i moderno, izgradnja otvorene građevine mirnih prostora ispunjenih svetlošću, površine od 5 500 m2, sa više od 1000 t instaliranog vulkanskog kamena prirodne koloracije, od svetlo ružičaste do tamno ljubičaste, koji se u zavisnosti od debljine nosi na 1650 konzola različitog dizajna, tipova: JVA+F, JVA+FAR, JVA+P i JVA+NU, u nivoima operećenja od 3.5 kN, 7.0 kN i 10.0 kN; u tehničkom smislu je veliki graditeljski zadatak. Iznad napora kamena i konstrukcije, izrasla je trougaono suprostavljena struktura, pitagorejska trojka kosmičkog principa i arhetipsko sveto trojstvo, koja pokreće nadu da nam nebo pripada koliko i zemlja
